De winti's zijn door West-Afrikaanse slaven in de slavernijperiode meegenomen naar Suriname. De winti kent geen geschreven bronnen. Het wordt dus van generatie tot generatie doorgegeven.
Winti's zijn engelen die in contact staan met de schepper Anana Kedoeaman Kedoeampon (God) en met de zondige mens. Na de zondeval heeft God ons mensen de rug toegekeerd, maar Anana zou Anana niet zijn als hij niet barmhartig was. Hij weet dat wij het zonder hulp van Hem niet zouden redden in deze wereld en daarom beval hij zijn aardsengelen (winti's) om ons te beschermen.
De winti's beschikken over aardse kennis en kennen alle geneeskrachtige kruiden op aarde en brengen deze kennis bij tijd en wijle over op de mens. Ook hemelse kennis hebben de winti's tot hun beschikking en ook deze kennis wordt aan de mens geopenbaard als en wanneer zij er de tijd rijp voor achten. Winti's weten veel van de mensheid maar de mensen weten weinig of niets van de winti's af. Mensen die de macht van de winti's ervaren staan dan ook verwonderd te kijken na afloop. Een winti is en blijft de mens trouw en andersom is dit niet zo. Wie de geboden van de winti niet naleeft komt echter bedrogen uit, want net als Anana (God) kennen de winti's (aardsengelen) grenzen. Een fout begaan in onwetendheid weegt minder zwaar dan een fout begaan met kennis van de geboden.
De geestelijke indeling van de mens volgens de winti cultuur Karma en Jéjé (ziel)
De karma is het goddelijke in de mens. Het is het allerhoogste bezit van de mens door Anana (God) gegeven en het is ondeelbaar en onkwetsbaar. De karma is niet te beïnvloeden noch te controleren. De karma behoort toe aan Anana; de mens heeft deze slechts in bruikleen tot de dood. De mens kan niet met de karma communiceren op geen enkele 'level' en het dus ook niet beïnvloeden, omdat de karma Goddelijk en onsterfelijk is. Daarom heeft de karma twee nauw verwante boodschappers om toch enigszins met de mens in verbinding te kunnen staan.
Deze twee boodschappers zijn eigenlijk verweven in de karma en noemt men in de winti cultuur de Jéjé. De Jéjé bestaat uit een mannelijke en een vrouwelijke entiteit en daarom werd het eerder de twee boodschappers genoemd. Als een mens komt te overlijden, gaat de karma terug naar Anana (God) in de eeuwigheid, en de Jéjé gaat over in een vooroudergeest (kabra) De Jéjé is aarde gebonden en de karma niet.
Met de Jéjé kan de mens wel communiceren. In de winti cultuur doet men dit door water in een halve kalebas te doen (een kalebas is een ronde vrucht, zo groot als een kokosnoot. Het wordt in tweëen gesneden en uitgehold. De uitgeholde schil wordt te drogen gelegd en wordt zo hard als bamboehout) . Men legt de kalebas dan midden in de handpalm van de persoon bij wie de kabra (vooroudergeest) wordt opgeroepen. De kabra treedt dan in het lichaam van de persoon en kan zo via de persoon spreken. Een JéJé kan niet met woorden spreken, maar alleen een kalebas met wat water erin kan de mens een JéJé doen verstaan. Water is de bron van het leven!
Naast de karma en de JéJé, bezit de mens nog een entiteit nl. de JéJé. Deze komt tot de mens op het moment dat een eicel bevrucht wordt. De JéJé neemt als eerste de verantwoordelijkheid op zich om over een mens te waken, en is tevens de hoofdwinti (hoofdengel) van een mens. Als iemand voor het eerst winti heeft is het meestal de JéJé winti van de persoon die zich openbaart. De JéJé brengt de mens in contact met zijn karma en zijn JéJé (ziel). De JéJé geeft als het ware zijn boodschap door aan de JéJé en deze brengt het in woorden aan de mens over. De JéJé en de JéJé ondersteunen samen de karma en bewaken deze dag en nacht, een mensen leven lang.
Soms als iemand in disharmonie leeft met zijn of haar JéJé (ziel) en karma (niet luistert naar zijn/haar innerlijke stem, intuïtie) wordt de communicatie lijn tijdelijk verbroken. De karma en de JéJé stoppen dan met boodschappen doorgeven aan de JéJé. Men zegt dan soms dat de karma boos of vertoornd is, maar het is de JéJé. De karma is onzijdig en onkwetsbaar, het is Goddelijk en niet van de mens afhankelijk. Andersom is de mens wel afhankelijk van de karma. De JéJé van een mens kan vertoornd raken als de mens niet naar hem luistert en steeds verder van de karma en Anana (God) dreigt te geraken. De JéJé trekt zich dus tijdelijk terug, terwijl de JéJé (hoofdwinti) probeert het contact te herstellen. Dit doet de JéJé door in de dromen van de persoon allerlei kwesties voor te leggen. Doet de persoon vervolgens ondanks de waarschuwings/voorspellende/adviserende dromen niets om zijn/haar leven te verbeteren/veranderen, dan deelt de JéJé straffen uit. De persoon in kwestie raakt in conflict met zijn innerlijk en zijn geweten en voelt zich gebroken. De kreet "je hebt het aan jezelf te danken" zal hij/zij vaak te horen krijgen van vrienden of familie. De JéJé straft echter met tegenzin omdat hij als hoofdwinti, aan Anana beloofd heeft de persoon te beschermen en te verzorgen van conceptie tot de dood.
Het heeft daarom geen zin om jezelf af te vragen waarom Anana (God) allerlei wrede gebeurtenissen of (natuur)rampen op deze aarde toelaat. Het is de mens die alles in hier op aarde in de hand heeft en hoort te houden. We horen ten alle tijde naar onze innerlijke stem te luisteren. Maar vaak laten wij ons beïnvloeden door anderen, en negeren wij onze innerlijke stem die ons nooit zal bedriegen.
Over de hele wereld komen winti's voor. In alle culturen speelt winti een belangrijke rol en stimuleert mensen te leven volgens de door Anana (=God) verlangde principes. Iedere cultuur heeft zo zijn eigen benaming voor winti. Ondanks de verschillende benamingen is en blijft het winti. Sommigen geven het een christelijke inslag en zeggen " het is mij geopenbaard door God". Winti's zijn Godgeschapen engelen en hun doel is de mensheid te behoeden voor grootschalige verloedering en het leven op deze aarde dragelijk te maken. Zonder deze door God geschapen engelen had de mensheid het nooit zo lang gered. Ondanks God's goedertierenheid maken wij mensen er soms toch een grote rotzooi van. Kijk maar naar al de wereld oorlogen en de massale genocide die plaats heeft gevonden en nog moet plaatsvinden. Soms gebeurde dit alles zelfs in naam van God.
De mens met al haar ego's en kwaadaardigheid denkt voor God te kunnen speken. God is barmhartig en almachtig, wij zijn god en heerser van de aarde . Als hij de mens zou willen straffen, dan heeft hij de mens niet nodig om dat te doen. De mens meent een hoogontwikkeld wezen, zoniet het hoogst ontwikkelde wezen te zijn. Dat is voor een heel groot deel waar. Maar ondanks dat, kunnen wij het niet redden zonder bijsturing van de winti's, onder leiding en door de gratie van Anana (God).
Er zijn zeven basis Winti's in de wereld ( religie kent zeven basis goden)
Ieder mens heeft zeven winti's van Anana (God) meegekregen en elk van de zeven winti's heeft afzonderlijk een speciale taak te vervullen. Elke winti heeft kennis van hemel en aarde, geschonken gekregen door Anana, een soort volmaaktheid, die de winti kan inzetten ter begeleiding van de mens. Anana heeft de winti's verdeeld in vier elementen, namelijk aarde, water, lucht en vuur (Pantheons). Alle zeven winti's hebben een element onder hun beheer gekregen en oefenen op dit element hun zeggenschap uit.
Pantheons (elementen)
Er zijn vier pantheons of groepen zoals hierboven al is aangegeven. Ieder pantheon valt onder een bepaalde god. Aan het hoofd van het aardepantheon (gron-winti's) staat Aisa. Zij is tevens het hoofd van alle winti's. Tata Opete, ook wel Anangka Yaw, staat aan het hoofd van het luchtpantheon (Tapu-Kromanti). In het bospantheon (busiwinti's) is Tata Bumba of Telele Mbumba de voornaamste winti. Tata Bosu is het hoofd van het waterpantheon (Watra-wenu).
1. Het aardepantheon met de goden van de aarde of gron-winti's.
1. Aisa (wordt beschouwd als het hoofd van de gron-winti's; tevens Moeder Aarde)
2. Loko (de echtgenoot van Aisa)
3. Leba
4. Gron-ingi
5. Luangu
6. Fodu
2. Het waterpantheon met de watergeesten of Watra-Wenu's
1. Wenu
2. Watra Ingi
3. Watra Kromanti
3. Het bospantheon met de bosgeesten of Busi-Gado's
1. Busi Ingi
2. Ampuku
3. Kantasi
4. Adumankama
5. Obia
4. Het luchtpantheon met de luchtgoden of Tapu Winti's
1. Tata Yaw
2. Opete
3. Sofia-Bada
4. Awese
5. Aladi
6. Gisri
7. Tando
8. Gebry
9. Adjaini
Hieronder geven wij, op basis van onze ervaringen, weer wat de favoriete Surinaamse sieraden zijn van welke winti.
1. Papa
De geliefde sieraden van deze winti is slangenarmband, slangenring, lontai ketting met gouden dollar munt, opgeblazen boei of ring met zwarte steen. Ook de ketting met komkommerpitten of ruiten behoort tot de favorieten.
2. Luangu
De luangu houdt van groene en witte sieraden.
3. Mama Aisa
Mama Aisa houdt van de opgeblazen boei, lontai ketting met munt, tara te met ala kondre kralen of een ketting met komkommerpitten of vlakke ruiten. Ringen met zwarte, bruine of groene stenen behoort ook tot haar voorkeur.
4. Boesi Ingi
De Boesi Ingi winti houdt van de tara te ketting of lontai ketting. Ook een ring met een blauwe of groene steen behoort tot de voorkeur.
5. Watra Ingi
De Watra Ingi houdt van ringen met rode stenen. Een boto of lontai ketting met ingi boka kralen en een ankerhanger eraan. Ook de tara te ketting met gouden dollar behoort tot de favorieten. Als hanger wordt ook vaak de pijl en boog gebruikt.
6. Adoemankama/Obia
De Adoemankama houdt van de ring met rechthoekige zwarte steen alsmede de boei armband.
7. Ampuku
De Ampuku houdt van een buikketting met daaraan een sleutel, houwer of mes. Ook de ala kondre ketting behoort tot de favorieten. Een gouden ring met zwarte steen, zilveren ring met rode steen of de vriendschapsring raadt de Ampuku vaak aan. Daarnaast behoort de voetketting ook onder de goedoes van de Ampuku.
8. Kromanti
De Kromanti houdt van de ala kondre ketting met een dollar hanger in zowel het zilver als goud. Een ring met een witte of zwarte steen behoort ook tot de favorieten. Daarnaast de armband met een arend erin verwerkt wordt ook veel gevraagd. Tevens de kromanti kralen in diverse sieraden met de geliefde kleuren wit-zwart of zwart-wit.
Onze ervaring is ook dat je goed moet luisteren naar wat jouw winti zegt en een sieraad kopen waarvan jij denkt dat het goed is en er een goed gevoel bij hebt.
Heb je aanvullingen of een opmerking? Reageer dan hieronder!
Comments (4)